Americas Cup Genel bilgi ve Tarihçesi:
Yarışın adının Americas Cup olması ve New York Yacht Club’ün yarışı olarak bilinmesine rağmen aslında kupa 1851'de İngiliz Kraliyet Yat Filosu tarafından Birleşik Krallık'taki Wight Adası çevresinde bir yarış için verildi. Kazanan yat, New York Yacht Club (NYYC-est.1844) üyelerinden oluşan America adlı bir yelkenliydi. 1857'de, kupayı ilk kazanandan sonra 'Amerika Kupası' olarak yeniden adlandırıldı ve sonraki 132 yıl boyunca NYYC kupayı korudu.
Resmi olarak Auld Mug olarak bilinen America's Cup, herhangi bir spor dalında faaliyet gösteren en eski uluslararası yarışmadır. Amerika Kupası maç yarışları iki yelkenli yat arasında yapılır: biri şu anda kupayı elinde tutan yat kulübünden (savunan olarak bilinir) ve diğeri kupa için mücadele eden yat kulübünden (meydan okuyan).
Günümüzde AC’da yarışmak isteyen Challenger (meydan okuyan) ekipler önce Louis Vuitton Cup olarak adlandırılan eleme yarışlarına katılırlar. Bu yarışların sonun da kupayı kazanan takım, AC yarışlarında Defender (savunan) takım ile yarışma hakkı kazanır. AC yedi yarış üzerinden yapılır, 7 yarışın dördünü alan kazanır.
Kupa için rekabet etmek pahalıdır, günümüz de modern takımların her biri 100 milyon ABD dolarından fazla yatırım ve harcama yapmaktadır.
1983 Americas Cup
İngiltere, Kanada, Italya, Fransa’dan birer kulüp ve Avustralyadan 3 kulüp, toplam 5 ülkeden 7 ekip Louis Vuitton Cup’a katıldılar. 4,5 ay süren toplam 55 yarış sonunda Avustralya-II ezici bir üstünlükle 55 yarışın 47sini kazanarak Challenger olarak Amerikan ekibi ile yarışmaya hak kazandı. Yarışlar boyunca teknenin hızı ve manevra kabiliyeti diğer teknelerden çok üstündü. Avustralya-II Louis Vuitton Cup yarışları boyunca karadayken bir örtü ile gizlenmiş ve tasarımını herkesten saklamıştı. Silahlı Muhafızlar tarafından korunmuştu. Medyanın, rakiplerinin ve hatta FBI ve teknoloji casuslarının tasarımı incelemesini engellemişlerdi. Bu da hem rakipleri NYYC hem de yarış camiasında büyük bir ilgi ve merak uyandırmıştı.
Amerikalılar Liberty teknesi ile yarışa gireceklerdi. Teknenin tasarım ve yapım aşamalarında Amerikan Donanma ve havacılık sektöründen 30 kişilik tasarım ekibi çalışmıştı. Teknenin skipperi Dennis Corner idi. AC yarışlarında 38 yarış üstüste kazanmış, olimpiyat 3.sü, iki defa dünya şampiyonu, bir kere de dünya ikinciliğ olan, zamanının en iyi kaptanı idi. Ekibini 17 ay boyunca haftanın 6 günü sabah 5 ile akşam 21 arası antrenman yaparak yarışa hazırlamıştı. Takımın sponsoru AT&T 45 milyon dolar harcamıştı.
Liberty (LoA 66 ft); Dennis Corner (Skipper ), Johan Valentjin (Designer)
Avustralya ise Avustralya-II teknesi ile yarışacaktı. Skipperleri John Bertrand, sponsorları Alan Bond adında bir iş adamıydı. Tasarımcıları ise sadece 1 kişi Ben Lexcen (9-12 yaşları arasında eğitim almış sıradışı zeki ve meraklı bir tasarımcı) idi. Tekneyi tasarlarken Hollanda da havuz çalışmalarında çığır açacak bir salma dizaynı (kanatlı salma) geliştirmişti.
Avustralya-II (LoA 64.7 ft); John Bertrand (Skipper )
Defender olarak yarışı düzenleyen NYYC’de kibir hakimdi 132 yıldır yenilmemişleri, onlara göre burası onların sahasıydı, “sahada oynayabilirsin, sonrada yenilip gidersin.”
Ama Avustralya-2 nin Louis Vuitton Cup’taki ezici üstünlüğü ve başarısı kulüpte bir tedirginlik yaratmıştı. Sonuçta büyük maddi çıkarlar söz konusuydu. İhmal edilemezdi. Yarışın Newport'a ekonomik etkisinin 100 milyon sterlin olduğu ve ülkede milyar dolarlık bir sektör oluşturduğu hesaplanmmıştı.
Rakiplerinin ezici başarısının getirdiği panik ile Avustralyalıların salmayı Hollandalı firmaya tasarlattığın ve kurallara göre tekneyi meydan okuyan ülkenin kendi tasarlayıp, üretmesi gerektiğini bu yüzden de diskalifiye olmaları gerektiğini iddia ederek dava açtılar
Bununla da yetinmeyip Hollandaya bir kişi göndererek iddialarını ispat etmeye çalıştılar. Hollanda da ki firmanın dizaynırı olan Peter Van Oossanen'ne dizaynın kendisine ait olduğunu gösteren bir evrak imzalatmaya çalıştılar.ama başarılı olamadılar. Bunun üzerine davadan vaz geçtiler.
Birinci Yarış:
Avustralya-II 3 sn. önden start alıyor ve ilk dubayı da bir kaç tekne boyu farkla önde dönüyor, daha önce hiç bir challanger tekne bunu başaramamıştı, Bu güne kadar ilk yarışın ilk dubasına varan yat hep kupayı kazanmıştır. Ama yarışın ortalarında teknik bir arızadan dolayı Avustralya-II dümen kontrolünü kaybediyor ve Liberty birinci yarışı kazanıyor. 1-0
İkinci Yarış:
Daha yarışın başında Avustalya II teknesinin ana yelkenin mandarını tutan ekipman kopuyor. Daha önceki yarışlarda sadece 1 kere problem yaşadıkları ekipmanları ilk iki yarışta 2 kere arıza yapıyor. Amerikalılar ikinci yarışıda kolayca kazanıyorlar ve üzerlerindeki stress ve baskı bir anda yok oluyor. Özgüven patlaması yaşıyorlar. NYYC komodoru Picala yarış sonrası yapılan toplantı da yarışı 4-0 kazanacaklarına inandığını ama riske girmeyip 4-1 olarak tahmin ettiğini alaycı bir üslup ile açıklıyor.
Avustralyalılar da ise büyük bir düşkırıklığı oluşuyor. Hatta Bernard ve Lexcan arasında gerginlik ve tartışma sonucu 3. yarıştan evvel ekip teknedeki bütün ekipmanı baştan aşşağı direk tepesinden salma civatasına kadar kontrol ediyorlar. 2-0
Üçüncü Yarış:
Avustralyalılar önde gidiyorlar, yarışın üçüncü saatine rüzgar artmaya başlıyor. Kanatlı salma teknenin ağırlık merkezini aşşağı çektiğinden tekne sert havada daha rekabetçi oluyor. Bu sayede Avustralyalılar yarışı 3dk. 14sn farkla kazanıyorlar. Bu Amerikas Cup tarihindeki en büyük fark. Yarışın bu kadar farklı kaybedilmesi NYYC komodorunu çok kızdırıyor. Ve Dennis Corner ve ekibine yarışı kaybedenin kellesi gider diyerek büyük bir baskı uyguluyorlar. 2-1
Dördüncü Yarış:
Amerikalılar çok motive, öyle ki Avustralya teknesinden 6 sn. önce start alıyorlar, İlk dubayı da 36sn önde geçiyorlar, yarışı da 43 sn önde tamamlıyorlar. Şimdi durum 3-1, Amerikalıların kupayı kazanması için 1 galibiyet yeterli. NYYC kutlamalar için şampanyaları buzluğa koyuyor ve kulübü gelin gibi süslüyorlar. Avustralya takımında ise umutsuzluk başlıyor. Hatta Avustralya da efsane başkanları Bob Hawke TV ye çıkıp bu güne kadar gösterdikleri başarı ve ülke tanıtımına yaptıkları katkılardan dolayı teşekkür konuşması yapıyor. 3-1
Beşinci Yarış:
Bob Hawke'nin konuşması ekipte büyük bir doping yaratıyor. Savaşmadan ölmemeye ant içiyorlar. Tekne limandan çıkarken direğe boks yapan kanguru flamasını çekiyorlar, bu da bütün ekibe inanılmaz bir motivasyon sağlıyor. Müthiş bir yarış çıkarıyorlar. Yıkılmadılar, hala ayaktalar durum şimdi 3-2 oluyor, Bu başarılarından sonra dünyanın her yerinden televizyoncular NewPort'a akın ediyor. 27 milyonluk Avustralyadan Amerikaya kalkan uçaklarda boş yer kalmıyor. New Port ve civarında boş oda kalmıyor. Her taraf Avustralyalı destekçiler tarafından işgal ediliyor. NYYC ise ülke barbarlar tarafından istila edildi diye demeç vererek ortalığı daha da kızıştırıyor.
Altıncı Yarış:
Avustralyalılar roket gibi gidiyorlar ve yarışı Amerikan ekibinin 3.5 dakika önünde rahat kazanıyorlar. Durum şimdi 3-3 oluyor. 132 yıl boyunca hiç böyle bir durumla karşılaşılmamıştı. Amerikalılar müthiş bir endişe yaşıyorlar. Kulüp büyük tepki gösteriyor. Yarışı kaybetmeyi hiç bir şekilde göze alamıyorlar. Son yarıştan 24 saat önce teknelerini karaya alıp tekne üzerinde radikal değişiklikler yapıyorlar. 500 kg. ballastı çıkartıp tekneyi hafifletiyorlar. Böyle bir izin daha önce hiç bir ekibe verilmemişti. Yenilgiye mazeret yok, kuralları çiğnersin, kendi lehine çevirirsin ve kazanırsın düşüncesinde hareket ediyorlar.
Yedinci Yarış:
Yarış sabahı Avustralya Başbakanı Bob Hawke stadyumda 10 binlerce kişinin önün de TV'ye çıkıp halka sesleniş konuşması yapıyor. Avustralya spor tarihinin en önemli anı, ülke olarak arkanızdayız, bütün iyi dileklerimiz sizinle diyerek konuşmasını tamamlıyor.
Yarış bütün dünyada canlı yayınlanıyor. TV leri başında 30 milyon kişi yarışı naklen izliyor. New Port limanı hınca hınç dolu 10 binlerce kişi tezahurat yapıyor. Yüzlerce tekne yarışı izlemek için denize açılıyor. USA deniz kuvvetlerinin fırkateynleri bile denizdeler. onlarca helikopter TV yayını için yarış parkurunda uçuyor. İnanılmaz bir atmosfer var.
Tekneler kafa kafaya yarışa başlıyorlar. Müthiş bir mücadele oluyor, ilk tramolada Avustralyalılar öne geçiyorlar. Ama ilk dubayı Amerikalılar 29 sn. önde dönüyorlar. İkinci dubada fark 45 sn, üçüncü dubada ise 23 sn. Liberty sürekli önde gidiyor. Farkı son dubada 55 sn’ye ye kadar açıyorlar. Teknede yapılan revizyon çok işe yaramış gözüküyor. Dennis son pupa ayağın da rüzgarın daha fazla olacağını düşündüğü parkurun sancak tarafına yöneliyor (Büyük bir hata). Avustralyalılar ise iskele tarafa kavança atıyorlar. Aynı anda rüzgarda iskele tarafından dirise ediyor. Avustralyalılar metre metre aradaki farkı kapatıyorlar. Son kavançada tekneler başabaş pozisyonundalar. İnanılmaz derecede gergin bir atmosfer var. Avustralya ekibi Amerikalıların üstüne kavança atıyor. Çarpışma rotasındalar. Bir kaç metre farkla önlerinden geçiyorlar. Yarışın bundan sonraki kısmını hiç hata yapmadan kusursuz tamamlıyorlar. Ve Avustralya-II başarıyor. Tarihe yelken açıyorlar. Amerika kupasını 3-1 geriden gelip kazanıyorlar.
Avustralya spor tarihinin en güzel günü, bütün ülke ayaklanmış, zaferi doyasıya kutlamışlardı. Ekip Avustralya’ya geri döndüğün de 250.000 kişi 22 kilometrelik yol boyunca hınca hınç dolu muazzam bir karşılama töreni düzenlemişlerdi.
John Bertrand’ın söylediği
“İnsanı aşırı uçlara götüren bir motivasyonu olmalı. Başarının önündeki en büyük engel özgüven ve mantelite eksikliği. Dünya sahnesine ait olduğuna önce kendin inanman gerekiyor. Sonrasında son teknoloji ürünü birinci sınıf bir tekne ve donanım olması gerekiyor. AC de yarışmak hem fiziksel hem psikolojik açıdan çok ciddi sorumluluk ister.”
bu büyük başarı hakkında çok önemli ipuçları veriyor
Avustralya takımının sponsoru Alan Bond ( Kazanırsa ulusal bir markadan, küresel bir markaya dönüşeceğinin bilincinde olarak bu işe girmişti) yarıştan sonra Avustralyanın en zenginlerinden biri oldu. Bütün dünyada faaliyet gösteren 10 milyar dolarlık bir imparatorluk kurdu.
Biz de Türk Yatçılık tarihinde benzer bir zaferin peşindeyiz. Ama hiç bir zafer yalnız kazanılmaz Sizi de bu zafere ortak olmaya davet ediyoruz.
Volkan Kaan Yemlihaoğlu (Solo Türk Sailing)
Tel: +90 (534) 442 90 63
E-posta: soloturksailing@gmail.com
댓글